Zagrożenie terrorystyczne i hybrydowe w procesie definiowania

🕔 Artykuł przeczytasz w 5 min.

W prowadzonych badaniach niezwykle ważne jest określenie, dlaczego są tworzone systemy, zabezpieczenia i osłony. Wynika to z pojawiających się niebezpieczeństw, które negatywnie wpływają na sytuację w kraju. Zagrożenie jest zjawiskiem, które determinuje występowanie lęku, obawy i zaniepokojenia. Prowadzi do zaburzenia wartości i zachwiania równowagi poprzez utratę poczucia bezpieczeństwa. Destabilizuje jednostki, grupy, państwa oraz organizacje międzynarodowe, powodując odczuwanie strachu o swój byt¹.

„Zagrożenie to w istocie to stan, który odnosi się do sfery świadomości konkretnego podmiotu (elementu lub systemu). Podmiotem może być osoba, grupa społeczna lub całe społeczeństwo. W związku z tym zagrożenie jest często definiowane w odniesieniu do aspektu społecznego – jako określony stan psychiki lub świadomości, kształtujący się lub ukształtowany na podstawie postrzegania zjawisk otoczenia, które dla podmiotu są negatywne, niekorzystne, niebezpieczne itp. Tak ujmowane zagrożenie mieści się w sferze świadomości i ma charakter subiektywny, albowiem najistotniejsze są tu oceny formułowane przez konkretny podmiot, a leżą one u podstaw przedsięwzięć podejmowanych w celu podniesienia stopnia jego bezpieczeństwa. Z drugiej strony zagrożenie jest zjawiskiem wywołującym stan niepewności i obaw. Tak więc zagrożeniem może być sytuacja, w której narażone jest bezpieczeństwo osobowe, żywotny interes, podstawowe wartości lub postępowanie części uczestników życia społecznego. Zagrożenia mogą mieć także charakter ciągły, jak np. zjawiska przyrodnicze lub elementy programu pewnej grupy społecznej przekazywanego z pokolenia na pokolenie. W takiej sytuacji społeczeństwo często akceptuje zagrożenia jako zjawiska niepożądane, ale realnie istniejące, niemożliwe do wyeliminowania. Zagrożenie jako zjawisko można – w zależności od jego charakteru – mniej lub bardziej precyzyjnie opisać, używając zasadniczo takich parametrów, jak czas, przestrzeń czy skala oddziaływania, a więc poziom szkód (zniszczeń). W skali międzynarodowej stan zagrożenia może odnosić się np. do utraty suwerenności kraju. Natomiast w odniesieniu do określonego państwa (systemu) może powodować ryzyko utraty życia obywateli, destabilizację rozwoju politycznego czy gospodarczego, zaburzenia procesu zmian demokratycznych, utrudnienie bądź utratę warunków do swobodnego bytu, rozwoju itp. Zagrożenia mogą powstawać w dziedzinach: politycznej (np. izolacja polityczna, szantaż polityczny), społecznej (np. ograniczenie lub zerwanie współpracy kulturalnej, naukowo-technicznej, turystycznej), gospodarczej (np. ograniczenie lub zerwanie wymiany handlowej, pomocy finansowej lub jednocześnie w kilku dziedzinach – w dowolnej konfiguracji)”².

Zagrożenie jest to zapowiedź drastycznego i stosunkowo krótkiego obniżenia jakości życia mieszkańców państwa lub znacznego zmniejszenia zakresu działań politycznych rządu lub prywatnych podmiotów pozarządowych (osób, grup, korporacji) w państwie. Zagrożenie oznacza także wyraźne oznajmienie o możliwości wyrządzenia komuś krzywdy, sygnał nadchodzących kłopotów lub niebezpieczeństw³. Zagrożenie to opis tego, co może się stać, jeśli sprawca niebezpieczeństwa dotrze do celu. Termin ten wyraża obawy lub ryzyko samo w sobie.

Zagrożenie terrorystyczne jest to możliwe, prawdopodobne i realne działanie osób lub grup terrorystycznych na określonym terytorium. Ze względu na swoją charakterystykę jest to nagły i niespodziewany atak, którego celem są obiekty lub ludzie (bez podziału na cywilów i wojskowych). Zagrożenie jest determinowane faktem, że terroryści mimo tego, że mają sprecyzowany cel lub odbiorcę, mogą dokonać ataku w przestrzeni publicznej, krzywdząc osoby, które pierwotnie nie były ich celem. Przykładem jest atak terrorystycznych przy Stade de France, kiedy terrorysta próbował wejść na stadion. Nie udało mu się to, więc zdetonował bombę przed wejściem na obiekt.

Zagrożenia terrorystyczne wpisują się w definicję zagrożeń hybrydowych, które pierwotnie dotyczyły tylko zagrożeń militarnych. To zjawisko charakteryzuje wykorzystanie przez przeciwnika niestandardowych metod działania lub dokonanie przełomu technologicznego, który rewolucjonizuje dotychczasowe możliwości bojowe⁴. Zagrożenia hybrydowe wiążą się często z pojęciem wojny hybrydowej rozumianej jako współistnienie klasycznych oraz nowych sposobów prowadzenia działań wojennych⁵. Oznacza to m.in. zastosowanie metod wpływających na społeczeństwa, takich jak wojna informacyjna, działania w cyberprzestrzeni, a także terrorystyczne⁶.

Charakterystyczne elementy działalności hybrydowej prowadzonej przez organizacje terrorystyczne to⁷:

• taktyka mieszana – rozumiana jako łączenie konwencjonalnych zdolności wojskowych z taktyką partyzancką małych jednostek, które wykorzystują mobilne systemy walki na odległość;

• ruchome struktury – czyli tworzenie zarówno skupionych, jak i rozproszonych oddziałów terrorystów (żołnierzy), co zapewnia stałą realizację działań;

• terroryzm – który wykorzystywany jest do rozprzestrzeniania nienawiści i wzbudzania strachu. Celem terrorystów jest wpływ na osoby, które sprzeciwiają się ich ideologiom;

• nieprzestrzeganie prawa międzynarodowego – co oznacza, że zagrożenia hybrydowe nie są objęte przepisami prawa międzynarodowego, co stanowi ograniczenie, które można wykorzystać;

• wojna informacyjna – czyli wykorzystywanie globalnego dostępu do informacji oraz narzędzi umożliwiających udostępnianie treści dżihadystycznych, a także w celu gromadzenia funduszy, rekrutacji i szkolenia;

• przestępczość zorganizowana – rozumiana jako wykorzystywanie elementów przestępczości (m.in. handel bronią, narkotykami, porwania) w celu pozyskiwania funduszy do walki i rozwijania organizacji terrorystycznej.

Metody hybrydowe można również dostrzec w możliwościach organizacyjnych grup terrorystycznych. Dzięki innowacyjnej strategii i metodom współcześni ekstremiści nie są uzależnieni od wsparcia państwa⁸.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Architektura bezpieczeństwa antyterrorystycznego Polski i Litwy 

Należy wziąć pod uwagę, że organizacja Państwo Islamskie jest również postrzegana jako „aktor hybrydowy”, który jest w stanie sukcesywnie realizować swoje operacje chociażby poprzez znaczną ekspansję terytorialną w Syrii i Iraku⁹. Ponadto aktywna obecność PI w mediach społecznościowych w celach propagandowych również stanowi ważny element działalności hybrydowej¹⁰.

_{Artykuł został pierwotnie opublikowany w kwartalniku “Myśl Suwerenna. Przegląd Spraw Publicznych” nr 3(5)/2021.}

_{Grafika:pixabay.com}

_______________________________